Doğum Kontrol Hapları | Kullanımı, Fayda ve Zararları 

Doğum kontrol hapları, istenmeyen gebelikleri önlemek amacıyla ağız yoluyla alınan hormon içerikli ilaçlardır. Düzenli ve doğru kullanıldıklarında %99 gibi yüksek bir koruma sağlarlar. Bu yöntem, 1960 yılında ortaya çıkmış ve günümüzde milyonlarca kadın tarafından kullanılmaktadır. Üreme çağındaki kadınların %13’ü, bu yöntem ile istenmeyen gebeliklerden korunmaktadır. Bu yazımızda, konuyla ilgili merak edilenleri yanıtlayacağız. 

Doğum Kontrol Hapı Nedir? 

Doğum kontrol hapları, kadınların istenmeyen gebeliklerden korunmasına yardımcı olan bir doğum kontrol yöntemidir. Östrojen ve progesteron gibi hormonlar içerir. Bu hormonlar yumurtlamayı engelleyici özelliğe sahiptir. Rahim iç zarının incelmesini sağlayarak, spermin rahme ulaşmasını ve döllenmiş yumurtanın rahme tutunmasını zorlaştırır. 

Oldukça güvenilir bir doğum kontrol yöntemidir. Ancak unutulmamalıdır ki; hiçbir doğum kontrol yönteminde %100 koruma bulunmamaktadır. Hapların etkinliği, düzenli ve doğru kullanıma bağlıdır. Kusma, ishal, unutma ve bazı ilaçlar; doğum kontrol haplarının etkinliğini azaltabilir. Ayrıca cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korumaz. 

Doğum Kontrol Hapları Nasıl Kullanılır? 

Doğum kontrol hapları, ağız yoluyla alınan ve gebelik riskini azaltan %99 oranında güvenilir bir doğum kontrol yöntemidir. Şu şekilde kullanılır: 

• Adet kanamasının başladığı ilk 5 gün içerisinde hapları kullanmaya başlamalısınız. En iyisi ilk günde başlamanızdır. 
• 21 gün süreyle her gün düzenli olarak kullanmalısınız. 
• Devamındaki 7 gün boyunca hap almaya ara vermelisiniz. Bu süre içinde adet kanamanız olacaktır. 
• Ardından yeni bir kutuya geçmelisiniz. 
• Kutunuzda 28 hap varsa, 28 gün boyunca ara vermeden hap almanız gerekmektedir. 

Hapları her gün aynı saatte almanız çok önemlidir. Fakat şunu unutmamalısınız ki; haplar cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korumaz. Bu yüzden doğum kontrol hapı kullansanız bile partnerinizin kondom kullanmaya devam etmesini tavsiye ederiz. 

Ne Zaman Korumaya Başlar? 

Doğum kontrol hapları, kullanmaya başladığınız ilk günden itibaren gebelikten korur. Ancak hapın türüne göre bu süre değişebilir. Adet kanamasının ilk 5 günü içinde kullanmaya başlarsanız, hapların koruması da hemen başlayacaktır. Fakat adet döngüsünün farklı bir zamanında başlamanız halinde, korumanın etkili olması için 2 ila 7 gün arası beklemeniz gerekir. Bu süre içinde başka bir doğum kontrol yöntemi kullanmanızı öneririz.  

Ne Kadar Koruma Sağlar? 

Doğum kontrol haplarının güvenilirliği, hapın türüne, doğru ve düzenli kullanımına ve başka etkenlere göre değişir. Doğum kontrol haplarının koruyuculuğu genel olarak şöyledir: 

• Hem östrojen hem de progesteron hormonları içeren haplar, yumurtlamayı baskılayarak gebeliği engeller. Bu haplara kombine doğum kontrol hapı da denir. Bu haplar, doğru kullanıldığında %100’e yakın bir koruma sağlar. 
• Yalnızca progesteron içeren haplar, rahim ağzındaki salgıyı kalınlaştırarak spermin rahme ulaşmasını zorlaştırır. Bu haplar, eksiksiz ve düzenli bir şekilde kullanıldığında %99 kadar güvenilirdir. Arada unutulan ve tam olarak düzenli olmayan kullanımlarda ise %91 kadar güvenilir koruma sağlar. 

Doğum kontrol haplarının koruyuculuğunu azaltan durumlar: 

• Hapı zamanında almayı unutmak, geciktirmek veya bırakmak. 
• Mide rahatsızlığı, kusma veya ishal gibi durumlarda hapın vücutta yeterince emilmemesine neden olacak ilaçlar kullanmak. 
• Antibiyotik, antidepresan, antiepileptik gibi bazı ilaçların hapla etkileşime girmesi. 
• Alkol, sigara veya uyuşturucu tüketimi 

Bu durumlarda, doğum kontrol haplarının koruma oranı düşecek ve gebelik olasılığı yükselecektir. Bu sebeple, hap kullanan kadınların hekimlerine başvurarak; hapın nasıl kullanılması gerektiği, ne kadar süre kullanılması gerektiği, yan etkileri ve diğer ilaçlarla etkileşimi konusunda bilgi edinmesi önemlidir. 

Doğum Kontrol Hapları Reçetesiz Satılır Mı? 

Hayır, eczanelerde reçetesiz şekilde satılmaz. Doğum kontrol hapları, ağızdan alınan ve hamileliği engellemek için hormon içeren ilaçlardır. Bu yüzden, doğum kontrol hapı kullanmak istiyorsanız doktorunuza danışmanız ve bir reçete yazdırmanız gerekir. 

Doğum Kontrol Hapı Kullanmanın Faydaları 

Doğum kontrol hapları, hamileliği engellemek için en güvenilir yöntemlerden biridir. Faydaları şu şekildedir: 

• Hamilelikten korunmada %99 kadar güvenilir bir doğum kontrol yöntemidir. 
• Adet döngüsünü düzenler, kanama miktarını azaltır ve ağrıları hafifletir. 
• Kansızlık sorununu çözer ve anemi olma riskini düşürür. 
• Yumurtalık kisti, dış gebelik, endometriozis, rahim kanserive pelvik enfeksiyon gibi hastalıkları engeller. 
• Tüylenme ve akne problemlerini azaltır. 
• Hormon seviyelerini dengeler ve kemik erimesini engeller. 

Doğum Kontrol Haplarının Olası Yan Etkileri Nelerdir? 

Doğum kontrol hapları kullanırken bazı yan etkiler yaşanabilmektedir. Kadınların bazıları hiçbir yan etkiyle karşılaşmazken, bazıları da hafif ya da şiddetli yan etkilerle karşılaşabilmektedir. Bu etkiler her kadında farklıdır ve genelde çok ciddi değildir. Baş ve meme ağrısı, mide bulantısı gibi rahatsızlıklar gözlemlenebilir. Kan pıhtılaşması riski artabilir. Sigara içen kadınlarda bu risk daha yüksektir. Kanama sorunu olan kadınlarda daha dikkatli kullanılması gerekir. 

Doğum kontrol haplarının yumurtalıklara zarar verdiğine dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Bu haplar, yumurtalıkların normal faaliyetini geçici olarak durdurarak çalışır. Hap bırakıldığı takdirde, yumurtalıklar normal işleyişine döner. 

Doğum Kontrol Hapı Markaları ve Özellikleri 

Piyasada farklı isimler altında birçok doğum kontrol hapı bulunmaktadır. İşte bunlardan bazıları: 

• Yasmin: Östrojen ve drospirenon adlı progesteron içerir. 21 ve 28 günlük iki seçeneği vardır. Adet bozukluğu, tüylenme, akne gibi problemlere iyi gelir. 
• Yazz: Yasmin ile aynı etken maddelere sahip; ancak daha az dozda olan bir haptır. 24 ve 28 günlük iki seçeneği bulunur. Yasmin gibi adet bozukluğu, akne, tüylenme gibi problemlerde kullanılır. 
• Reginon: Östrojen ve desogestrel içerir. 21 günlüktür. 
• Microgynon: Östrojen ve levonorgestrel adlı progesteronları içerir. 21 ve 28 günlük iki seçeneği vardır. Ağrılı adet, endometriozis gibi problemleri çözer. 
• Diane: Östrojen ve siyproteron asetat progesteronlarını içerir. Sadece 21 günlük seçeneği vardır. Akne ve tüylenme, polikistik over sendromu gibi problemlerde kullanılır. 
• Ginera: Gestoden ve östrojen içerir. 21 gün kullanımı vardır. 

Doğum kontrol haplarının nasıl kullanılacağı, olası yan etkileri, faydaları ve zararları hakkında daha fazla bilgi için doktorunuza başvurunuz. Kombine doğum kontrol hapı almak için reçete gereklidir ve doktor gözetiminde kullanılmalıdır. 

Hap Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler 

Doğum kontrol hapı seçerken dikkat edilmesi gereken bazı faktörler şunlardır: 

• Yaş: 35 yaşın üzerindeki kadınlarda, kombine doğum kontrol haplarının kullanımı ile rahim ağzı kanseri riski artmaktadır. Bu nedenle, 35 yaşın üzerindeki kadınlarda progesteron içeren mini haplar tercih edilmelidir. 
• Sigara kullanımı: Sigara içen kadınlarda, kombine doğum kontrol haplarının kullanımı ile kalp krizi ve felç riski artmaktadır. Bu nedenle, sigara içen kişiler progesteron içeren mini haplar tercih edebilir. 

Bunun haricinde bazı sağlık sorunları, doğum kontrol haplarının kullanımı ile etkileşime girebilir. Bu nedenle, başka herhangi bir sağlık sorununuz varsa; doğum kontrol hapı kullanmadan önce doktorunuzla konuşmanız önemlidir. 

Doğum Kontrol Hapları Fiyatları 2023 

Doğum kontrol haplarının fiyatı, marka ve ilaç içeriğine göre farklılık gösterir. 2023 yılı için bazı doğum kontrol hapı fiyatları şunlardır: 

• Yazz: 261.17 TL 
• Yasmin: 250.69 TL 
• Cerazette: 207.45 TL 
• Microgynon: 228.08 TL 
• Diane: 73.75 TL 

Sağlık kuruluşları ve eczanelerden en güncel fiyatları alabilirsiniz. 

Kombine Doğum Kontrol Hapı Ne İşe Yarar? 

Kombine doğum kontrol hapları, içerdikleri östrojen ve progesteron hormonları sayesinde günlük olarak alındığında gebeliği önleyen bir doğum kontrol yöntemidir. Bu haplar; yumurtlamayı, spermin rahim ağzından geçişini ve döllenmiş yumurtanın rahme yerleşmesini engelleyerek etki gösterirler. Doğru ve düzenli bir şekilde kullanıldığında, kombine doğum kontrol haplarının koruyuculuk oranı %99 gibi yüksek bir seviyededir. Fakat; bazı yan etkiler, kullanılmaması gereken durumlar ve başka ilaçlarla etkileşim ihtimali olduğu için doktor önerisi ile kullanılmalıdır. 

Adet Döngüsünü Nasıl Etkiler? 

Doğum kontrol hapları, adet döngüsünü değiştirebilir. Bu, olumsuz bir durum değildir ve genelde ciddi bir sorun yaratmaz. Doğum kontrol haplarının adet döngüsüne olan etkisi şu şekillerde görülebilir: 

• Adetin Gecikmesi ya da Yok Olması: Doğum kontrol hapları, adet kanamasının zamanını değiştirebilir; hatta adetin hiç başlamamasına neden olabilir. Bazı kadınlar, özel günlerde; örneğin seyahat, balayı, nikah veya iş yoğunluğu gibi durumlarda adet kanamasından kurtulmak için bu hapları tercih etmektedir. Fakat, hormon seviyesini etkileyebileceği için bu hapların sürekli kullanımını tavsiye etmemekteyiz. 
• Ara Kanama: Doğum kontrol hapları kullanırken beklenmedik etkiler ortaya çıkabilir. Özellikle hormon içeren haplar, her kadının vücuduna farklı şekilde uyum sağladığı için ara kanama gibi yan etkilere yol açabilir. Ara kanama, adet dönemi haricinde görülen istenmeyen kanama veya akıntıdır. Bu tür durumlarla genelde ilk birkaç ay içinde karşılaşılır ve zamanla geçer. Ancak, şiddetli durumlarda doktora başvurmak gerekir. 
• Adet Kanamasının Şeklinin Değişmesi: Haplar adet kanamasının miktarını ve süresini değiştirebilir. Bazı kadınlar daha az ve daha kısa adet kanaması yaşarken, diğerleri daha çok kanama yaşayabilir. Bu durum genelde koruyucu etkiyi azaltmaz, ancak kişinin konforunu olumsuz etkiler. 

Doğum kontrol haplarının adet döngüsü üzerindeki etkisi kadından kadına farklılık gösterir. Kimi kadınlar hiçbir problemle karşılaşmazken; kimileri de yukarıda saydığımız yan etkilerle karşılaşabilir. Bu sebeple; doğru hap seçimi yapmak, hapları düzenli kullanmak ve herhangi bir yan etki yaşandığında durumu doktorla paylaşmak önemlidir. 

Doğum Kontrol Hapı Kilo Aldırır mı? 

Doğum kontrol haplarının kilo alımına neden olduğuna dair yaygın bir inanış vardır. Ancak, bu inancı destekleyen bilimsel kanıtlar sınırlıdır. 

Hap kullanımına bağlı kilo almanın sebebi yağ depolanması değil; vücutta sıvı tutulmasıdır. Doğum kontrol hapları, östrojen ve progesteron hormonlarını içerirler. Bu hormonlar, vücutta su tutulmasına neden olabilmektedir. Su tutulması ise kilo artışına yol açabilir. Ancak bu artış genellikle geçicidir ve klinik olarak önemsiz kabul edilir. 

Bilimsel çalışmalar, kadınların çoğunun doğum kontrol hapı kullanımına bağlı olarak yılda ortalama 1 ila 4 kilo arasında değişen küçük bir kilo artışı yaşadığını göstermektedir. Bu artış genellikle ilk birkaç ay içinde görülür ve zamanla azalır.